Webinar ‘Communicatierichtlijnen Sensoren’ – 14 maart 2024

Dit gaat over de City Deal Een Slimme Stad, zo doe je dat

Er zijn steeds meer sensoren in onze steden, die helpen bij het analyseren, monitoren en beheren van stedelijke opgaven. Denk aan sensoren die de drukte in de stad te monitoren, voor het opladen van elektrische auto’s, voor het beheren van afval en voor het handhaven van openbare orde en veiligheid. Deze sensoren verbeteren vaak de leefbaarheid van steden, maar kunnen ook ongewenste en/of onvoorziene effecten veroorzaken. Burgers zijn nauwelijks bewust van deze systemen en de impact die ze hebben op hun leven. Momenteel is er geen gestandaardiseerde aanpak voor het communiceren over sensoren van de overheid. Op veel plekken wordt nu niet gecommuniceerd over sensoren. En verschillende communicatie kan leiden tot verwarring.

De gemeenten Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Rotterdam, de provincie Noord-Brabant, het AMS-Institute, de TU Delft en Muzus hebben een effectieve en inclusieve communicatieaanpak (online en offline) over sensoren in de stad ontwikkeld. Deze aanpak is ook in een aantal deelnemende steden gevalideerd. Zo een richtlijn zorgt voor meer transparantie tussen overheid en inwoners én zorgt voor meer vertrouwen in het gebruik van sensoren. Deze communicatieaanpak sluit aan bij het afwegingskader sensordata en privacy, wat in de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ is ontwikkeld door de provincie Noord-Brabant en het Kadaster.

Wilt u weten wat deze richtlijn voor u kan betekenen? Meld u dan nu aan voor het webinar op 14 maart van 9.00 -10.00 uur.
Meld je hier aan

Programma 
9.00 – Opening door Thijs Turel (AMS – Institute)
Waarom moeten overheden aan de slag met de communicatierichtlijn sensoren?
9.15 – Doel van de communicatierichtlijn door Pieter van Langen (TU Delft)
Hoe spelen vertrouwen en transparantie een rol binnen overheidscommunicatie?
9.30 – Hoe werkt de communicatierichtlijn door Muzus
Hoe kunt u morgen aan de slag met de communicatierichtlijn sensoren?

Meld je hier aan

_______________________________________________________________

Datum en tijd: 14 maart 2024- 9:00 – 10:00 uur

Locatie: Online

 

Onderzoek: de impact van lokale voedselinitiatieven

Dit gaat over de City Deal Gezonde en duurzame voedselomgeving

Wat kunnen gemeenten doen om buurtinitiatieven waar mensen samen koken en eten te ondersteunen? En hoe kunnen gemeenten deze initiatieven gebruiken als vliegwiel om het gezamenlijk eten van gezond en lokaal voedsel te stimuleren? Stichting Ulebelt onderzocht het in opdracht van de City Deal.

In Nederland moet maar liefst 14 procent rondkomen van een laag inkomen. Gezond eten is dan vaak moeilijk. Daarnaast leven veel mensen alleen, die niet voor zichzelf willen of kunnen koken en eten. In heel Nederland zijn lokale voedselinitiatieven die met tal van vrijwilligers hun stads-, dorp- of wijkgenoten helpen aan een gezamenlijke, gezonde en duurzame maaltijd.

In de buurtrestaurants die Ulebelt onderzocht, kunnen bewoners vaak tegen kostprijs aanschuiven voor een warme, zelf gekookte en vaak gezonde maaltijd. Deze restaurants zijn laagdrempelig, dichtbij en goedkoop. Ze hebben de potentie om gezondheidsachterstanden terug te dringen, ontmoetingen te faciliteren en een sociaal netwerk te versterken. Bovendien kunnen buurtrestaurants als vliegwiel worden ingezet om het eten van vers en lokaal voedsel te bevorderen.

Impact vergroten
Veel buurtinitiatieven zouden graag hun impact willen vergroten. Sommigen willen graag meer mensen aan tafel, anderen geven aan de diversiteit aan deelnemers te willen uitbreiden: meer mensen met een migratie-achtergrond of meer niet-kwetsbare mensen aan tafel hebben, zodat het concept meer genormaliseerd wordt. Ook benoemen buurtrestaurants vaak dat ze graag meer met lokaal geproduceerd voedsel willen koken.

Gemeenten willen buurtinitiatieven vaak ondersteunen. Dat is vaak ook hard nodig, want om een betaalbare, gezonde maaltijd te bieden is geld, huisvesting en een stabiele organisatie nodig. Ulebelt adviseert gemeenten o.a. om bestaande buurtrestaurants in beeld te brengen en onder de aandacht te brengen van wijkbewoners. Ook adviseert het om te onderzoeken wat elk buurtrestaurant nodig heeft om te overleven en te groeien.

Lees het onderzoek

Slimme Stad Parade 23 mei 2024

Dit gaat over de City Deal Een Slimme Stad, zo doe je dat

Er zijn zoveel smartcity-onderzoeken dat je soms de bomen door het bos niet meer ziet. En daarom brengen we op 23 mei 2024 in Utrecht alle bomen bij elkaar. Wil je weten welke innovatieve smartcity-onderzoeken er zijn die bijdragen aan een leefbare en slimme en sociale stad? Dan mag je de Slimme Stad Parade op 23 mei in het provinciehuis van Utrecht niet missen!

Tijdens dit unieke evenement krijg je de kans om kennis te maken met smartcity-onderzoeken in Nederland en Vlaanderen. Ontdek welke slimme wetenschappelijke onderzoeken er zijn voor het sociaal domein en hoe we de verstedelijkingsopgaven van de toekomst kunnen oppakken. En leer wat digitalisering en technologisering betekent voor de maatschappelijke opgaven van vandaag.

Dus, wil je weten welke smartcity-onderzoeken er zijn die bijdragen aan een betere wereld? Wil je het hele bos kunnen overzien? Kom dan naar de Slimme Stad Parade op 23 mei in het provinciehuis van Utrecht en laat je inspireren!

Meld je hier aan als deelnemer aan het evenement 

Lees hier meer info over hoe je je onderzoek kan aanmelden.

Datum & tijd: 23 mei 2024, 10.00 – 17.00 uur (inloop 10.00- 11.00 uur).

Locatie: Provinciehuis Utrecht

Kosten: Deelname aan de Slimme Stad parade is gratis

Beslismodel privacy/avg-dilemma’s – 6 maart 2024

Dit gaat over de City Deal Slim Maatwerk

Tijdens een van de City Deal bijeenkomsten bespraken we de juridische knelpunten rondom gegevensuitwisseling in het sociaal domein. Aan bod kwam dat er vaak gevoeld wordt dat er weinig mag en kan én dat het ook nog eens per gemeente verschilt hoe er met wet en regelgeving wordt omgegaan. De beeldvorming is dat Functionarissen gegevensbescherming en privacy officers nogal verschillend aankijken tegen gegevensdeling. Zo zouden er “rekkelijken” en “preciezen” zijn. Is dat inderdaad zo? En welke criteria criteria wegen het zwaarst? Daarover willen we graag met je in gesprek.

Voor de Staat van de Uitvoering aanleiding om praktijkonderzoek te doen naar de  besluitvorming over gegevensuitwisseling binnen de publieke dienstverlening. Hiervoor is AI-bureau Councyl gevraagd om een keuze-experiment op te zetten waarbij FGs, privacy officers en juridisch adviseurs verschillende scenario’s zijn voorgelegd. Doel is om meer inzicht te krijgen in de afwegingen FG’s, privacy officers en juridisch adviseurs maken in hun advies over het delen van gegevens.

Wij  (Staat van de Uitvoering en de City Deal ‘Slim Maatwerk’) nodigen je van harte uit voor een interactieve sessie waarin de resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd en we dieper ingaan op de dilemma’s die spelen bij gegevensuitwisseling in de publieke sector. De inzichten uit het traject worden gebruikt voor de volgende rapportage van de Staat van de Uitvoering dat medio juni aangeboden wordt aan de Tweede Kamer.

Programma 

15.00-15.15 Welkom en achtergrond onderzoek
15.15-15.45 Resultaten onderzoek
15.45-16.15 Duiding en verrijking resultaten
16.15-16.45 Ervaringen uit de praktijk
16.45-17.00 Afsluiting
17.00 Borrel

We horen graag welke privacy/avg-dilemma’s jullie in de praktijk ervaren. Heb je een interessante casus? Stuur dan een mailtje naar [email protected], zodat we de casus mee kunnen nemen in de sessie.

 

Meld je hier aan

_______________________________________________________________

Datum en tijd: 6 maart 2024- 15.00 – 17.00 uur

Locatie: Paulus Borstraat 41, Amersfoort

Webinar 25 januari – pilot paradox in het sociaal domein

Dit gaat over de City Deal Slim Maatwerk

Op 25 januari organiseren we een webinar rondom pilot paradox in het sociaal domein. Hoe kom je van pilots naar impact? Er zijn heel veel pilots binnen het sociaal domein rondom armoedeproblematiek, gezondheid en kansengelijkheid. Maar hoe zorg je dat projecten en producten ook echt impact gaan maken? Studenten van de Erasmusuniversiteit delen hun onderzoek over dit thema rondom het dashboard klantsignalen en Peter van Waart presenteert met een afstudeerder de casus rondom het ‘Financieel Paspoort’.

We willen u vragen ook uw eigen praktijk in te brengen. Waar loopt u tegenaan als het gaat om het opschalen van pilots?

Tijd 
13.00 Welkom door de City Deal ‘Slim Maatwerk’
13.10 Pilot klantsignalen – Erasmus studenten ( in opdracht van de Staat van de Uitvoering en Kurtosis)
13.30 Vragen
13.40 Financieel paspoort – Peter van Waart (Hogeschool Rotterdam) en afstudeerder
14.00 Vragen
14.10 Wat speelt er bij u rondom de pilotparadox?

 

 

Meld je aan 

Excursie Sittard-Geleen en Heerlen – Ontmoeten en samenwerken met en in de regio

Dit gaat over de City Deal Een Slimme Stad, zo doe je dat

Op 20 en 21 juni reizen we af naar het zuiden om daar van Sittard-Geleen en Heerlen te leren. Ervaar in Heerlen en Sittard-Geleen hoe de slimme stad in de praktijk toegepast wordt en waar deze slimme toepassingen het fysieke en sociale domein verbindt.

In Sittard-Geleen zie je hoe zij in hun proeftuin Zeeheldenbuurt in gesprek gaan met de inwoner over activiteiten en bewegen. In Heerlen-Noord leren we van de stappen die worden gezet in een van de gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid op gebied van kansengelijkheid. En bij de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen gaan we in gesprek over hoe onderzoek en organiseer je samen met diverse partijen digitalisering enerzijds op gebied van circulariteit, anderzijds in het kader van bestaanszekerheid en particpatie. De gebundelde kennis van data science en mensgerichte Artificial Intelligence (AI) leidt tot nieuwe slimme digitale ontwikkelingen en diensten, die de kwaliteit van leven verbeteren.

Conceptprogramma

Dag 1: Proeftuin Zeeheldenbuurt Sittard-Geleen

Met de proeftuin Zeeheldenbuurt speelt de gemeente Sittard-Geleen in op drie thema’s, (Smart City, Participatie en Klimaat adaptatie). Samen met buurtbewoners en vakspecialisten (extern en intern) zijn ze in één buurt aan de slag om een betere toekomstbestendige leefomgeving te creëren en ontmoeting te stimuleren.

De gemeente luistert aan de hand van ‘slimme’ toepassingen naar de inwoner, houdt 0-metingen en monitoren, werkt aan een Digital Twin meetnetwerk en bekijkt dit alles gezamenlijk door de glazen van VR-brillen.

Kortom: Hoe kun je in deze buurt samen een Klimaatbestendige betere leef en ontmoet- omgeving creëren? Welke lessen leren we hier? Wat vinden de buurtbewoners van deze aanpak?

Dag 2: Van de Brightlands Smart Services Campus naar Heerlen – Noord

We starten deze dag in de Brightlands Smart Services Campus met twee parallelle tracks na een gezamenlijke aftrap over hoe de Brightlands Smart Services werkt.

Circulaire track 

CollaborAll/Monady laten aan de hand van de transformatie van het voormalige DSM-hoofdkantoor in Heerlen zien hoe hun Circulaire Build Hubs werken. De Circulaire Build Hub zorgt ervoor dat al die individuele partijen met elk hun eigen informatie, specialistische inzichten, data, specificaties etc. op een makkelijke en betrouwbare manier naar dezelfde fysieke en digitale werkelijkheid kijken én handelen. De Circulaire Build Hub voorkomt onduidelijkheid, missers, onnodig werk, uitlopende planningen en onnodige kosten, vermindert risico’s en zorgt ervoor dat alle informatie in samenhang beschikbaar is. Dit bevordert efficiëntie en draagt bij aan de overgang naar een circulaire economie door duurzaam materiaalgebruik.

Sociale track 

De Brightlands Smart Services Campus huisvest het ELSA Lab armoede en schulden. Dit lab richt zich op het voorkomen van geldproblemen, de bestrijding van schulden en armoede én het verbeteren van de financiële gezondheid. Leer wat hier wordt gedaan op gebied van AI en wat nu al de opbrengsten zijn. Daarna horen we van het Atelier Sociaal Domein van HS Zuyd hoe zij ervaringskennis hoe een samenwerking met ervaringsdeskundigen, onderwijs en onderzoek zorgt voor een betere match tussen vraag en aanbod.

Heerlen- Noord

In de middag bezoeken we Heerlen-Noord, waarin het sociaal en fysiek domein weer samenkomen. We maken een wandeling door een stukje Heerlen-Noord en bezoeken de Sjpruutshop. Een plek waar ouders van pasgeborenen gratis spullen kunnen halen voor de baby en voor de gemeente een vindplaats van de mensen voor wie we aan de slag zijn. Vervolgens lopen we via een opgeknapte kerk (tot limburgs archief), door een tweetal wijken (horende tot de armste wijken van het land). We leren hoe verduurzaming, renovatie tegen de achtergrond van het willen behouden van uniek cultureel erfgoed, namelijk de mijnwerkerswoningen samenkomen.

________________________________________________________

Datum: 20 en 21 juni (Let op, overnachting op eigen kosten)

Tijd: 10.00 – 17.00 uur

Locatie: Sittard-Geleen, Brightlands Smart Services Campus en Heerlen- Noord

Meld je alvast aan 

18 april: datApeldoorn: Ontmoet de open, veilige en verbonden datastad Apeldoorn

Dit gaat over de City Deal Een Slimme Stad, zo doe je dat

datApeldoorn op 18 april 2024 is dé data-dag van 2024 in Apeldoorn. Het evenement is bedoeld voor iedereen die bezig is met vraagstukken in het fysieke of veiligheidsdomein en wil weten hoe je hierin zelf aan de slag kunt met data. Het programma biedt een combinatie van workshops, keynotes en interactie vanuit onderwijs, overheid en praktijk. Met sprekers als Mettina Veenstra (Saxion), Kars Waanders (Saxion en Politieacademie), Erwin Folmer (HAN en Kadaster). Je leert bijvoorbeeld hoe je datagedreven scenario’s voor een veilige stad ontwikkelt, wat er kan met geo-datascience en hoe je het gesprek met inwoners over data toepassingen voor de stad voert. Ook is er aandacht voor de goede dataverhalen, ethiek en veilig gebruik van data. Meld je nu aan voor datApeldoorn en leer van Apeldoorn als gevestigde en vernieuwende datastad!

Meld je aan 

Programma onder voorbehoud: 
9.00 Inloop – Ontvangst met koffie en thee en een mini-expo met een aantal voorbeelden

10.00 Welkomstwoord met Frank Tierolff (Kadaster), Marco Wenzkowski (Apeldoorn) en Ben Kokkeler (CVD)

10.30 Keynote ‘ Een glansrol voor data(visualisatie) bij maatschappelijke transities’ door Mettina Veenstra (Saxion)
Data spelen een belangrijke rol bij maatschappelijke transities zoals de transitie naar klimaatadaptieve steden. Hoe maak je van deze rol van data een glansrol? Een sleutel hiertoe ligt in creatieve, laagdrempelige datavisualisaties.

11.15 koffiepauze

11.30 Keynote ‘Data voor iedereen’ door Erwin Folmer (Kadaster)
Het werken met en analyseren van data moet misschien wel tot de basisvaardigheden van iedereen behoren. Erwin Folmer is een ervaren docent en aanjager van datascience, AI en linked data. De afgelopen jaren gaf hij leiding aan het Data Science Team bij het Kadaster en was hij docent en onderzoeker bij de Universiteit Twente. Sinds 1 januari is hij lector Applied Data Science & AI aan de HAN University of Applied Sciences. In zijn keynote laat Erwin zien dat veel locatiegebonden data landelijk en zonder kosten beschikbaar is en dat de overheid de laatste jaren veel aandacht schenkt aan een laagdrempelig gebruik. Open, veilig en verbonden gaan samen en Erwins keynote is dan ook beslist een uitnodiging om zelf aan de slag te gaan.

12.15 Netwerklunch en Mini-expo

13.15 Interactieve demo rondom veiligheid met Kars Wanders (Saxion en Politieacademie)

13.15 Iedereen kan datascientist worden, hoe dan?
In een uur nemen Erwin Folmer en Janneke Michielsen het vooroordeel weg dat data iets van specialisten is waar je als manager, beleidsambtenaar of projectleider van weg moet blijven. Niets is minder waar en door ‘zelf te doen’ komen vraag en aanbod pas echt samen. Ontdek in deze workshop wat er allemaal aan open geo-informatie te vinden en te gebruiken is in Nederland. Stel vragen over je eigen woon- en werkomgeving. Vind antwoorden die je zo kunt inzetten bij het veiliger en duurzamer maken van de omgeving. Er gaat letterlijk een wereld voor je open. Je eigen laptop meenemen is niet noodzakelijk, maar wel handig als je meteen aan de slag wilt.

13.15 Risico’s in kaart – Digital twin voor een veilige regio
Het inschatten van risico’s is een van de kerntaken van veiligheidsregio’s. De Veiligheidsregio Noord-en Oost Gelderland is in 2023 gestart met een pilot digital twinning, waarbij risico plannen en omgevingsplannen op elkaar gelegd worden. Leer in deze workshop hoe een digital twin helpt bij het in kaart brengen van risico’s en welke handelingsperspectieven het geeft bij branden, overstromingen of droogte.

13.15 Workshop Ontwerp samen een datavisualisatie door Saxion Hogeschool
In deze workshop leer je hoe je met behulp van de Verhalen vertellen met data-tool samen een ontwerp voor een datavisualisatie over een duurzaamheidsthema kunt ontwerpen. Hierna weet je hoe je data kunt gebruiken om je duurzaamheidsdoelen duidelijker te vertellen en daarmee te behalen.

14.15 Wisseling en pauzemoment

14.30 Het Simulatiecentrum Koninklijke Marechaussee laat data-integratie en geavanceerde technologieën samenkomen in Opleidings en training’s toepassingen
Verken met ons het innovatieve landschap van het Simulatiecentrum Koninklijke Marechaussee, waar data-integratie en geavanceerde technologieën samenkomen om de O&T activiteiten te optimaliseren. Deze workshop belicht hoe we opleidings- en trainingsproducten naadloos verbinden met operationele systemen, terwijl we profiteren van nieuwe leertechnologieën voor gepersonaliseerde ontwikkeling. Ontdek hoe deze aanpak meer inzicht biedt in de activiteiten en de individuele groei van de deelnemers stimuleert. Sluit je aan bij ons om te zien hoe we een dynamische omgeving creëren die zowel de Koninklijke Marechaussee als het bredere veiligheidsdomein verrijkt.

14.30 Workshop Qlab – Volgt

14.30 Woningbouw in beeld
Het woningtekort en het achterblijven van nieuwbouwproductie is op dit moment een van de belangrijkste maatschappelijke thema’s. Met data van het Kadaster kunnen veel aspecten van de woningbouw in beeld worden gebracht. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Waar ligt de grond voor de woningbouw en wie is of zijn de eigenaren van die grond?
  • Wat is het tempo van de woningbouw? Wat zijn belangrijke obstakels? Waar zou de woningbouw versneld kunnen worden?
  • Wie kopen er nieuwbouwwoningen, waar komen de kopers vandaan en wat voor woningen laten zij achter?

In een interactieve presentatie van ongeveer een uur nemen Lars Brugman en Hans Wisman van het Kadaster je mee langs de belangrijkste inzichten in de woningbouw. Uiteraard is er alle ruimte voor discussie en vragen omtrent de data. En ook je kennis wordt op de proef gesteld aan de hand van een quiz.  Je merkt, met deze workshop komt zelfs onroerend goed in beweging…

14.30 Hoe zet je ethiek in om verantwoord aan de slag te gaan met datagedreven werken?
Hoe zet je praktische ethische tools in om op het juiste moment het goede gesprek te voeren met Steven Dorrestijn (Saxion Hogeschool)

15.30 Afsluiter met Özcan Akyol

16.00 Borrel

Meld je aan 

Datum: donderdag 18 april 2024
Locatie: Centrum voor Veiligheid en Digitalisering in Apeldoorn, Wapenrustlaan 11
Tijd: inloop vanaf 9.00 uur, programma van 10.00 tot 17.00 uur.

Dit evenement wordt mogelijk gemaakt door de gemeente Apeldoorn, het Kadaster, het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering en de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’.

Meld je aan 

Onderzoekers UvA en Amsterdam UMC maken voedselomgeving meetbaar

Dit gaat over de City Deal Gezonde en duurzame voedselomgeving

De overheid moet burgers beschermen tegen een ongezonde leefomgeving – tegen bijvoorbeeld luchtverontreiniging en geluidsoverlast, maar ook tegen een ongezonde voedselomgeving. Maar hoe bepaal je hoe gezond of ongezond de voedselomgeving in een bepaald gebied is, zodat deze, net als de luchtkwaliteit, gereguleerd kan worden?

Een interdisciplinair team van juristen en gezondheids- en voedingswetenschappers, geleid door de UvA en Amsterdam UMC, is er voor het eerst in geslaagd om de voedselomgeving uit te drukken als een omgevingswaarde. De onderzoekers onderzochten een meetinstrument waarmee buurten en straten op een betrouwbare manier een ‘voedselomgevingsscore’ krijgen. De uitkomsten van het onderzoek bieden handvatten om de voedselomgeving in de toekomst te kunnen reguleren. Dit onderzoek is in opdracht van de gemeente Amsterdam en in samenwerking met de City Deal Gezonde en Duurzame Voedselomgeving.

Een gezonde voedselomgeving is belangrijk in de strijd tegen ernstige aandoeningen zoals obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. ‘Nederland krijgt steeds meer de vorm van een ‘voedselmoeras’. Bijna altijd en overal is een overvloed aan ongezond eten en drinken beschikbaar’, aldus hoogleraar Gezondheidsrecht en -beleid Anniek de Ruijter.

‘In ons onderzoek uit 2020 concludeerden we al dat de Nederlandse overheid, op grond van Europese en nationale regelgeving, de verplichting heeft om zijn inwoners te beschermen tegen een ongezonde leefomgeving, en dus ook tegen een ongezonde voedselomgeving. Als de keuze voor gezond voedsel beperkt is, moeten overheden – volgens het voorzorgsbeginsel – actieve maatregelen nemen. Maar de maatregelen die tot nu toe worden genomen om een gezondere voedselomgeving te realiseren, zoals ambities in het preventieakkoord, hebben een vrijblijvend karakter.’

Meten is weten
In de nieuwe studie, die een vervolg is op het eerdere onderzoek, is het team op zoek gegaan naar de ruimtelijke, juridische aanknopingspunten om de voedselomgeving te kunnen reguleren. Onderzoekers Coosje Dijkstra en Wilma Waterlander van de afdeling Public & Occupational Health van Amsterdam UMC zijn eerst gaan kijken hoe gemeten kan worden hoe gezond de voedselomgeving is. In samenhang deden De Ruijter en Bastiaan Wallage onderzoek naar de juridische voorwaarden waaraan moet worden voldaan voor deze metingen. Deze samenwerking leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van een meetinstrument met een afwegingskader (figuur 1).

Amsterdamse winkelstraat
Aan de basis van het meetinstrument staat een eerder ontwikkelde voedselomgevingsscore op basis van een zogenoemde Delphi-studie met experts. De onderzoekers testten de betrouwbaarheid hiervan door in een winkelstraat in Amsterdam het totale voedselaanbod te inventariseren. Aan de hand van de Schijf van Vijf-criteria van het Voedingscentrum bepaalden ze in hoeverre producten, en vervolgens het hele assortiment van een voedselaanbieder, gezond waren. De resultaten lieten zien dat 77% van het totale voedselaanbod in de straat niet binnen de Schijf van Vijf viel. Vervolgens hebben de onderzoekers de totale voedselomgevingsscore voor de winkelstraat berekend door de voedselomgevingsscore van alle individuele voedselaanbieders bij elkaar op te tellen. De totale score voor de winkelstraat was negatief (-77). ‘Dat betekent dat de voedselomgeving een negatieve invloed heeft op de voedingskeuzes en mogelijk op de gezondheid van inwoners’, aldus Dijkstra  . ‘De score geeft ook aan dat ongezonde voedselaanbieders het gebied domineren.’

Toelaten nieuwe winkels
Doordat de onderzoekers de voedselomgeving op gebiedsniveau kwantitatief inzichtelijk hebben weten te maken, wordt het mogelijk een passende omgevingswaarde vast te stellen. Deze waarde kan als basis dienen voor een afwegingskader waarmee gemeenten de voedselomgeving kunnen reguleren, bijvoorbeeld door in een bepaald gebied nieuwe winkels die voedsel verkopen, al dan niet toe te laten.

Download het onderzoeksrapport

Het rapport is opgesteld door juristen en voedings- en gezondheidswetenschappers van de UvA, Amsterdam UMC, Vrije Universiteit Amsterdam en de WUR, in opdracht van de gemeente Amsterdam en in samenwerking met de City Deal Gezonde en Duurzame Voedselomgeving.

Lees meer over het onderzoek uit 2020

Analyse toont aan: Een op de vijf stadsbewoners in kwetsbare positie

Dit gaat over de City Deal Gezonde en duurzame voedselomgeving

Maar liefst een op de vijf inwoners in de steden Amsterdam, Den Haag, Almere, Ede, Rotterdam, Haarlem en Utrecht bevinden zich in een kwetsbare positie en heeft daardoor mogelijk moeite met het bekostigen van gezond voedsel. In de grotere steden is deze groep mensen groter, maar het patroon dat ouderen vaker kwetsbaar zijn is zichtbaar in alle steden. Dit geldt ook voor eenoudergezinnen en gezinnen met oudere kinderen of grote gezinnen.

Dat blijkt uit een analyse onder de zeven steden, die is gemaakt in opdracht van de City Deal Gezonde en duurzame voedselomgeving. In dit onderzoek is gekeken naar hoe waarschijnlijk het is dat mensen moeite hebben met het betalen van gezonde voeding, het aantal inwoners met problematische schulden en de keuzes die mensen maken bij de aankoop van voedsel.

Maaltijd overslaan
Mensen met een laag inkomen slaan ook wel eens een maaltijd over omdat er niet genoeg geld is. Dat blijkt uit de enquête onder inwoners van Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Hieruit blijkt ook dat mensen met een laag inkomen minder vaak groente eten dan gemiddeld. Ongeveer de helft van deze groep eet 6 of 7 keer per week een zelfgemaakte warme maaltijd, dit is lager dan gemiddeld onder alle inkomensgroepen.

Betaalbaarheid is voor mensen met een laag inkomen de belangrijkste drijfveer bij het kiezen en kopen van voedsel. Zij geven aan dat ze gezonder zouden eten als ze meer geld zouden hebben. Dat geldt voor maar liefst 58% van de Rotterdammers met een laag inkomen en ook in Amsterdam is dat aandeel hoog (83%).

Gezond en betaalbaar voor iedereen
Om de kansen op een goede gezondheid te vergroten is het belangrijk dat mensen gezond eten. De gemeente Amsterdam heeft in januari 2023 een onderzoek uitgevoerd naar de aard en omvang van de groep die problemen heeft met de betaalbaarheid van gezonde voeding. Dit onderzoek is nu vergeleken met Den Haag, Almere, Ede, Rotterdam, Haarlem en Utrecht.

Deze steden werken samen in de City Deal gezonde en duurzame voedselomgeving. Hierin werken tien steden, een provincie, drie ministeries, het Voedingscentrum en diverse maatschappelijk organisaties gedurende vier jaar samen aan een gezond, duurzaam en betaalbaar voedselaanbod.

Download de factsheet

 

Kennisdelen in de cultuurstad van het zuiden

Dit gaat over de City Deal City Deal Kennis Maken

Op 13 november streek het City Deal Kennis Maken netwerk neer in ’s-Hertogenbosch voor de tweede landelijke kennisdelingsdag van 2023. Een bijzondere editie in aanwezigheid van demissionair minister Dijkgraaf. Aan de HAS Green Academy trapte Liz Chermin, lid van het College van Bestuur, het programma af met lovende woorden over de intensieve samenwerking binnen en buiten de CDKM aan de Onderwijsboulevard.

“Hier gebeurt heel veel”, zegt Chermin in haar welkomstwoord. “Dat doen we samen met veel partners van de City Deal Kennis Maken, waaronder met onze buren, de andere kennisinstellingen hier op de Onderwijsboulevard. We wisselen makkelijk kennis en studenten uit. Onder de vlag van de City Deal hebben we dan ook een mooie samenwerking neergezet, bijvoorbeeld rond groene gezondheid, waarbij we onder meer samenwerken met mbo-studenten aan een gezonde leefomgeving en met Avans-studenten onderzoek doen naar gedragsverandering voor gezonder leven. Van de City Deal hebben we geleerd dat we dezelfde passie en drive hebben om te werken aan deze gezonde leef- en voedselomgeving voor de stad Den Bosch en regio, of we nu HAS, Avans, JADS, Koning Willem 1 College of Yuverta heten.”

Samenwerking zit in de genen van de HAS Green Academy, volgens Chermin. Afgelopen week ondertekende de hogeschool een convenant over inclusie. Onderwijsinstellingen in Nederland moeten een plek zijn waar elke student op voet van gelijkheid met andere studenten aan het onderwijs deelneemt. Waar elke student ongeacht achtergrond of visie zich welkom en geaccepteerd voelt. Chermin: “We hebben de stad nodig om dit verder te brengen, om inclusie en een weerbare samenleving te creëren.”

Onderwijsstelsel

Ze geeft het woord door aan demissionair minister van OCW Robbert Dijkgraaf, die geflankeerd wordt door vier studenten met wie hij in gesprek gaat. “Het is fijn om hier te zijn. Ik ben een enorme fan van de City Deal Kennis Maken en van wat er onder dat vaandel op innovatief vlak gebeurt aan onderwijs en onderzoek. Als minister behoud ik het vogelperspectief vanuit de Hoftoren en ik zie dat er veel mooie dingen gebeuren. Maar er kan nog meer. Hoe kunnen we ons onderwijsstelsel aanpassen aan de problemen in onze maatschappij? Als we kijken naar de architectuur van ons kennishuis, dan is die wat verouderd en verkaveld. De buitenmuur is belangrijk voor de veilige omgeving voor onze studenten, maar met de binnenmuren kunnen we wat soepeler omgaan. Ik spreek daarom van een waaier van onderwijs en wil niet over ‘hoger’ of ‘lager’ onderwijs praten.”

Er zijn twee fundamentele ideeën waar we wat mee moeten, volgens de minister. “We gaan toe naar een wereld waarin er meer banen zijn dan talenten. Iedere vorm van onderwijs moeten we maximaal ondersteunen en diversiteit moeten we vieren, dat hebben we nodig. Hbo, wo en mbo moeten de eigen kwaliteiten blijven benadrukken. Dan kunnen ze sneller aansluiten bij de noden van onze samenleving. Onderwijs en onderzoek worden steeds belangrijker. Iedereen moet iets nieuws kunnen leren en anderen kunnen helpen. We moeten deze positieve kracht aanwenden om de samenleving beter te maken.”

Het tweede punt waar de minister aandacht voor vraagt is dat we te veel denken vanuit het individu. “De maatschappij is teamwork. Hoe kunnen we afzonderlijke kwaliteiten beter bij elkaar brengen? Onderwijs is als een minisamenleving. We moeten heel veel werk verrichten om de maatschappij toekomstbestendig te krijgen. We kunnen hieraan beginnen met jonge mensen.”

“We zijn immers wereldkampioen samenwerken in Nederland”, stelt de minister. “Het is een zero sum game. Het is win-win om de puzzelstukjes van verschillende vormen van onderwijs te verbinden met andere stakeholders als gemeenten en regionale overheden. We moeten veel meer van die verbindingen maken. Ik ben erg enthousiast over wat hier gebeurt. Laten we dat enthousiasme vasthouden, er is genoeg werk te doen.”

In gesprek met studenten

De minister is erg blij om met studenten voor de zaal te staan. “Ik wil niet in een old male panel. We praten te vaak over en niet met studenten. Ik wil dan ook de opdracht meegeven aan iedereen die in het onderwijs werkt: ga in gesprek met studenten. Ze hebben een enorme schat aan kennis en kunnen ons veel leren. Zij hebben de antennes voor wat er nodig is om te leven in 2023, wat er nu speelt en welke moderne manieren nodig zijn om problemen aan te pakken. Betrek de studenten ook als kennisbron in het geheel.”

Colin (Koning Willem 1 College), Emily (HAS), Ramon (KW1C) en Bram (Avans) gingen in gesprek met de minister, onder meer over multidisciplinair samenwerken. “Het is altijd mijn droom geweest om talkshow host te zijn”, grapt Dijkgraaf. Colin denkt dat je in elke context studenten van iedere discipline wel kunt verbinden. Ramon is enthousiast over multidisciplinair samenwerken. “Alle vaardigheden komen dan bij elkaar. Je leert niet alleen je vak, maar ook persoonlijk veel van elkaar. Het mooie is dat je erop uitgaat. Normaal zit ik vier tot vijf uur per dag achter mijn laptop.”

Concreet heeft Emily veel geleerd van het samenwerken met andere opleidingen en studenten. “Ik ben heel wetenschappelijk opgeleid, anderen meer vanuit creativiteit. Ik heb geleerd wat creatiever te werken en niet meer uitsluitend af te gaan op feitjes. Andersom leer ik anderen om wat minder gek te werken.” Bram vult aan: “Er zijn dingen die ik niet kan als bedrijfskundige. Daar heb je anderen voor nodig, er zijn veel aanvullingen op elkaar.

Er mag meer aandacht zijn voor transferable skills, vinden de studenten. We moeten daarbij wel kritisch blijven nadenken. Zij benadrukken daarbij het grote belang van vakkennis en het vinden van een juiste balans tussen multidisciplinair en vakkennis: “Idealiter fifty-fifty.” Er is voorlichting nodig om de meerwaarde van multidisciplinair samenwerken te laten zien, denkt Ramon. “In de buitenwereld leer je in ieder geval werken met andere opdrachtgevers”, stelt Emily. “Je leert dat je informatie anders moet overbrengen.”

Na het gesprek bezoekt de minister een hackathon over het Westerpark, een stadspark gelegen aan de Onderwijsboulevard en 12 hectare natuur. Een dertigtal studenten van alle Bossche kennisinstellingen buigt zich over een door de gemeente aangeleverde vraag: hoe kan het park onderdeel gemaakt worden van de Onderwijsboulevard voor studenten en medebewoners? Het bezoek wordt vervolgd in de HAS Kas, waar de minister kennismaakt met studenten Bart, Floris en Francisco. Zij brengen hem de fijne kneepjes bij van het kweken van groente en fruit. Sterker nog: de oogst wordt rechtstreeks gebruikt voor de groene en gezonde lunch die in het opleidingsrestaurant van het KW1C klaarstaat voor alle deelnemers. Aan de lunchtafel gaat de minister in gesprek met CDKM-trajectleiders over de activiteiten in het landelijk netwerk.

Voor en na de lunch staan diverse deelsessies en excursies op het programma. Hieronder een overzicht.

SPRONG

In de sessie over SPRONG vertellen lector Groene Gezondheid, Herman Peppelenbos (HAS), strateeg Stadsontwikkeling, Jeroen van de Ven (Gemeente ’s-Hertogenbosch) en projectmedewerker onderzoek aan het Centre of Expertise Perspectief in Gezondheid, Laila Konijn (Avans) over de samenwerking binnen hun achtjarige SPRONG-onderzoekstraject. Hoe werken hogescholen, mbo-partners en gemeente? Hierbij wordt dankbaar gebruikgemaakt van ervaringen uit de CDKM. Ook sluit de voorgestelde SPRONG programmastructuur aan bij ontwikkelingen binnen de gemeente. Er is gestart met het delen van contacten en in de programmalijnen wordt de intentie opgezet om de gemeente duurzaam te verbinden. Deze opgave wordt herkend door veel van de deelnemers, die in een geanimeerde discussie hun ervaringen delen.

Impact zichtbaar maken

Een populaire andere sessie is Impact zichtbaar maken, die zowel in eerste als tweede sessieronde te volgen is. Willem van de Plas en Imke van Gaal van Activatie Bureau IMPAKT laten zien wat je kunt doen om de maatschappelijk impact van projecten aan te tonen en vervolgens zichtbaar te maken. Daarbij maken zij onder meer gebruik van het IMPAKTwiel. Meer informatie over deze aanpak bij veranderopgaven is te vinden in hun whitepaper.

Verduurzaming voedselketen

Het programma Beet! (Brabant Eet) is een van de vier grote transities waaraan vanuit het kennispact MBO Brabant wordt gewerkt. Het programma heeft als doel de voedselketen te verduurzamen door samenwerking van onderwijs en bedrijfsleven. Programmamanager Dimphy Kees vertelt hoe het kennispact als doel heeft om het mbo mee te nemen in grote transities waar Brabant mee te maken heeft. “In de agrofood sector heeft 70 procent van de mensen een mbo-achtergrond. Vaak is het mbo echter nog helemaal niet betrokken. Daarom is het zo belangrijk om het mbo meer te betrekken bij de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijsinstellingen.” Het Kennispact is nu twee jaar bezig, en heeft vier programma’s lopen, waarvan er twee vandaag worden toegelicht. Naast Beet! is er ook het MBO Innovatie en Expertise Centrum (MIEC) DATA. Beide richten zich op toekomstgerichte opleidingen in rijke leeromgevingen. Beet! werkt veel met serious games. Kees laat daarvan een praktisch voorbeeld zien met de reis van het welbekende Brabantse worstenbroodje. Welke duurzame keuzes zijn er te maken? Ze laat bijvoorbeeld zien hoe weinig promotie er wordt gemaakt voor biologische producten, en dat biologische producten tot wel 89% duurder zijn dan reguliere producten. Het resultaat smaakt ook nog eens uitstekend, constateren de proevende aanwezigen ter plekke.

Maatschappelijke diensttijd

In een andere sessie vertellen onderwijsexperts Wendy Koopmans en Remco Janssen meer over Maatschappelijke diensttijd (MDT). Hun doel is jongeren voor te bereiden op de toekomst en te verbinden met de wereld om hen heen. Dat past goed bij de missie als school of gemeente. MDT biedt jongeren naast boeiende lessen ook inspirerende praktijkervaringen. Hierdoor werken zij aan het ontwikkelen van hun talenten, doen ze iets voor de maatschappij én ontmoeten ze mensen buiten hun eigen bubbel. MDT is in 2016 gestart. Sinds een jaar is onderwijs voor het eerst aangehaakt. Er doen al 250 gemeenten mee, en er zijn tot nu toe 100.000 deelnemers. Toch is MDT nog steeds een onbekend begrip in het onderwijs, en nog erg afhankelijk van een persoon die het draagt binnen een onderwijsinstelling. “Je hebt echt iemand nodig die het aanjaagt.” MDT kan echt een verlichting zijn voor onderwijs en past goed bij burgerschapsonderwijs.

Interessant voor het CDKM-netwerk”: op 21 december vindt in Nijmegen voor het eerst een MDT City Takeover plaats. Maar liefst duizend jongeren nemen de stad over, zetten zich in voor maatschappelijke activiteiten en genieten daarnaast van allerlei evenementen voor hen georganiseerd, zoals optredens van bekende muzikanten. Er is ook een programma speciaal voor het landelijke CDKM-netwerk. Schrijf je snel in!

De studentambtenaar

In een andere sessie staat de verbindende rol centraal van studentambtenaren die contact leggen tussen de gemeente, studentenorganisaties én studenten in het mbo, hbo en wo. Een aantal studentenambtenaren zijn aan het woord, en beantwoorden vragen vanuit de deelnemers. “Je staat met één been in het studentenleven, en met één been in de gemeente”, licht een van hen toe op aangeven van sessieleider Thijs de Jongh. Dit vanuit het Netwerk Kennissteden Nederland uitgerolde initiatief krijgt meer en meer aanhang, met als aandachtspunt een goede vertegenwoordiging van mbo, hbo en wo-studenten. Enschede heeft als pilot een mbo-studentenambtenaar in dienst genomen. In Nijmegen denken ze erover om een stage voor mbo-studenten hiervan te maken. In Deventer helpen studentenambtenaren de stad meer een studentenstad te maken, om zo onder andere het studentenwelzijn te bevorderen.

Actieve burgers

Margaret Gold, coördinator van het Citizen Science Lab van de Universiteit Leiden gaat in deze sessie in op burgerwetenschap. Aan bod komt niet alleen deze overkoepelende term voor participatieve onderzoekspraktijken, maar ook de synergie met open science en publieke betrokkenheid bij wetenschap en ‘community engaged learning’. Samen met Pieke Hoekstra, Head of Community Engagement & Outreach aan de TU Delft, worden diverse lokale en landelijke voorbeelden gegeven, waaronder projecten waarin buurtbewoners lichtvervuiling en luchtvervuiling onderzoeken. Geïnteresseerd? Doe zelf ook mee via deze link.

Het Talent Atelier

De enige sessie die in het Willem 1 College plaatsvindt is die van het Talent Atelier.  Dit is een dynamische plek waar studenten van verschillende mbo-opleidingen met elkaar in contact komen en met partners uit het werkveld. Projectleider Bert Verhoeven vertelt hoe studenten in projectgroepen multidisciplinair samenwerken aan vragen van echte opdrachtgevers die bovendien altijd gekoppeld zijn aan de Global Goals.

Na de sessies zijn er nog twee excursies te volgen. Sandra Das, coördinator onderwijs, neemt deelnemers mee op excursie naar het T-Huiz een bijzondere locatie waar zorg en technologie samenkomen. Dit initiatief van BrabantWonen, BrabantZorg en Koning Willem 1 College toont in wat er allemaal mogelijk is met zorgtechnologie in een thuissituatie. Dit doen ze door bewoners, mantelzorgers en professionals uit te nodigen om zelf hulpmiddelen te komen bekijken en ervaren.

Projectleider en kwartiermaker van het Innovatie Kwartier, Bertus Rosier verzorgt een rondleiding in het Innovatie Kwartier waarmee de gemeente Den Bosch haar ambities als datastad van Nederland én als cultuurstad van het Zuiden kracht bij zet. Dit binnenstedelijke gebied wordt komende jaren de spil van het Bossche data-ecosysteem waarin innovatie centraal staat.

Opgedane kennis wordt verder gedeeld tijdens de afsluitende netwerkborrel. Daar pitchen de hackathondeelnemers ook hun plannen voor een nieuw Westerpark.

Alle foto’s van het evenement zijn hier te bekijken © Florencia Jadia Photography.