Jaarverslag 2022 – Interview Ramon Groote ”Data kunnen helpen, dat wordt niet altijd op waarde geschat”

Sensordata en privacy zijn nauw met elkaar verbonden, dat weet Ramon Groote maar al te goed. Als projectleider Sensordata in de provincie Noord-Brabant is hij nu ruim een jaar aangehaakt bij de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’. Zijn werkgroep lanceerde de tool Afwegingskader Sensordata en privacy. “Het belangrijkste is de communicatie over wat je doet en waarom.”

De tool is een stappenplan dat helpt bij het maken van bewuste afwegingen rondom privacy-aspecten bij het plaatsen van sensoren in de openbare ruimte.  Groote: “Zodat je weet wat je moet doen om privacy te waarborgen. Stel in overleg met de privacy-officer een goed plan van aanpak op. Maak een risicoanalyse. Denk aan een mogelijk datalek. Belangrijk is de communicatie over wat je doet met de sensoren en waarom. En documenteer! Transparant zijn naar de buitenwereld is belangrijk. Bovendien is dan altijd terug te halen waarom destijds een bepaalde keuze is gemaakt. Evaluatie is ook van belang. Blijf sensoren beheren, zo verklein je kans op hacken, wildgroei en je houdt zicht op wie verantwoordelijk is.”

Wat was een leermoment?

“Mensen zien de tool vaak zwart-wit: wel of niet toepasbaar. Terwijl het nadrukkelijk is bedoeld als handreiking. Het neemt het gezonde verstand en de interne dialoog niet over. Daarom is extra informatie toegevoegd aan het stappenplan. De tool staat op één A4’tje. Dat is bewust: zo is het een  handzaam en overzichtelijk instrument dat makkelijk te printen/lamineren is en zo hopelijk uitnodigt tot gebruik ervan. De context op twee  A4’tjes. Verder staat op een vel een voorbeeld van het gebruik van het afwegingskader.”

Hoe kijk je naar de ontwikkeling van sensoren?

“In vergelijking met zo’n vijftien jaar geleden zijn sensoren breder ontwikkeld, goedkoper en worden ze meer ingezet. Tegelijkertijd is de burger mondiger geworden. Komt er cameraobservatie in een winkelstraat, dan vraagt de burger zich af waarom dat zo is en wat er met de data gebeurt. Deze twee ontwikkelingen maken dat je echt verantwoording moet kunnen afleggen aan de samenleving waarvoor het nodig is, waar data terug te vinden zijn, wat ermee gebeurt en hoe het met de privacy zit.”

Wat heeft City Deal voor jou opgeleverd?

“Het netwerk door het hele land, zowel in de publieke als private sector. Dat is van onschatbare waarde. Dat je kunt sparren over dingen, het kunnen hebben over de maatschappelijke waarde. En je hebt een platform om ideeën te toetsen, dat is misschien nog wel belangrijker.”

Welke hobbels kom jij tegen bij digitale transitie?

“Mensen denken wel eens ‘weer extra administratie’. Het antwoord daarop is dat je door de inzet van technologie de samenleving kunt veranderen. Data kunnen helpen. Dat wordt niet altijd op waarde geschat. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat je een verkeerde keuze gaat maken. Je moet bij de afweging wel rekening houden met de menselijke maat. Data zijn een middel, geen doel; technologie dient de mens en niet andersom. En er is een spanningsveld tussen beleid en data. Als ambtenaar of politicus maak jij  de afweging, maar je hebt ook te maken met het sentiment in de samenleving.”

Wat is nodig voor een succesvolle digitale transitie?

“Bewustwording. Stel dat je lantaarnpalen wilt vervangen en in de paal is plek voor een sensor. Kan dit de maatschappij dienen? Wil je fijnstof meten of het geluid meten? Met het stappenplan kun je veel eerder andere partijen erbij betrekken en de dialoog aangaan. Dit vraagt intern meer discussie, meer algemene bewustwording. Aan de andere kant wil je niet allerlei data hebben die niet worden gebruikt of data met privacygevoelige informatie wat niet veilig staat.”

Waar wil je komend jaar aan werken?

“Op het gebied van sensordata wil ik twee dingen doen. Vooral intern binnen mijn eigen organisatie verder bewustwording creëren en meer bekendheid voor het stappenplan via een aantal pilots. En ik wil graag het sensorregister op de kaart zetten, zodat burgers kunnen zien waar sensoren zijn geplaatst. Hier werken wij al op verschillende niveaus binnen de overheid aan, maar in aanvulling op deze inspanningen kan de City Deal als netwerk en platform hiervoor ook zeer waardevol zijn.”

Meer weten over de City Deal? https://agendastad.nl/jaarverslag-2022-zo-werken-we-samen-aan-de-slimme-stad/?cd=1