Community of Practice: kritische vrienden delen successen en fouten

Een verandering van de subsidieregels zodat bewoners ontzorgd worden; studenten die trots vertellen dat zij met hun kennis bijdragen aan hun eigen stad; mooie een-tweetjes tussen steden en rijk voor gezond voedsel – tijdens de Community of Practice (CoP)-bijeenkomst voor City Deals op 23 november keken deelnemers graag terug op mooie successen van het afgelopen jaar. Ook was de opzet van de CoP zelf onderwerp van een creatieve ontwerpsessie.

Behalve over successen werd er openhartig gesproken over tegenslagen en over gemaakte fouten. Lastig op te vangen verloop van mensen, te snel gaan in de ogen van partners, toezeggen om in drie jaar klaar te zijn: de openheid werkte inspirerend. Bij die inspiratie hielp ook de ruimte waarin de bijeenkomst was: de zwart-gele hangar op het voormalige Haagse PTT-terrein en nu het domein van de visueel-denkers van Buro BRAND.

Jaar van evaluatie

Agenda Stad organiseert de CoP drie of vier keer per jaar om onderling leren tussen City Deals te bevorderen. Koen Haer van Agenda Stad ziet een mooie nieuwe ontwikkeling afgelopen jaar: de Town Deal, waarin de City Dealmethode toegepast wordt op niet-stedelijke gemeenten. Hij verwacht dat de lessen van de huidige Town Deal het instrument zullen scherpen en dat in de toekomst meer Town Deals gesloten kunnen worden. Haer kondigt ook aan dat 2024 een jaar van evaluatie zal zijn; vanuit meerdere invalshoeken zullen de methoden en resultaten van de City Deals doorgelicht worden.

Jaarparade: opbouwen

Tijdens de Community of Practice-jaarparade vertellen elf projectleiders, -secretarissen en dealmakers over hun City Deals. Voor een aantal recent opgestarte City Deals is meteen het grootste succes dát de City Deal (CD) het afgelopen jaar is begonnen. Bijvoorbeeld de CD Fietsen voor Iedereen, die tijdens de Dag van de Stad begin oktober is ondertekend. Projectleider Monique Verhoef vertelt over opstart-uitdagingen zoals de vaststelling dat gemeenten behoefte hebben aan uitvoerings-capaciteit; een praktisch probleem waarvoor meteen extra budget is gezocht en gevonden.

Monique Verhoef: we moeten aan de slag met fietsen toegankelijk maken voor meer mensen.

Jos Sentel, projectleider van de CD Dynamische Binnensteden, die in juni dit jaar is ondertekend, merkt dat het lastig is dat dat mensen die een andere uitdaging aangaan soms een voortrekkersrol hadden die moeilijk gemist kan worden in de fase van opbouwen van de coalitie. Des te positiever is dan ook dat hij ziet dat het netwerk en het commitment groeit: ook vanuit vastgoedondernemers – belangrijke partners voor deze CD – begint actieve interesse te komen.

Jaarparade: resultaten

City Deals die al wat langer bezig zijn, kunnen voor het afgelopen jaar indrukwekkende resultaten melden. De CD Energieke Wijken, Duurzaam en Sociaal, zo vertelt projectleider Regien van Adrichem, heeft één van de sterke punten van de City Dealaanpak verzilverd: zorgen voor impact voor bewoners door het creëren van doorbraken in wet- en regelgeving. Per 1 januari is er op voorspraak van de City Deal een wijziging in aanvragen voor de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE). Gemeentes mogen die nu aanvragen en de bewoners financieel ontzorgen.

Roy Tomeij (CD Lokale Weerbaarheid Cybercrime) vertelt over succesvol borgen van resultaten.

De sterke samenwerking met ministeries werpt ook haar vruchten af bij de CD Gezonde en Duurzame Voedselomgeving. Programmamanager Huibert de Leede vertelt hoe steden op de rijksoverheid vooruitliepen om gezond en duurzaam voedsel te stimuleren, maar dat na actief agenderen in ‘Den Haag’ er nu een mooi een-tweetje ontstaat tussen Rijk en de steden. De steden experimenteren en als ze tegen grenzen aanlopen is dat een extra argument om met landelijke oplossingen te komen.

Jan-Willem Wesselink is projectleider van de City Deals Slimme Stad en Slim Maatwerk. De CD Slimme Stad is aangehaakt bij Dutch Metropolitan Innovation (DMI). De ontwikkelde toolbox voor democratisch en slim omgaan met digitalisering heeft daar een thuis gevonden. Nu wordt met DMI gewerkt aan standaardisatie, zodat er een stelsel van afspraken komt en een level playing field waarop zich een markt kan ontwikkelen. Bij CD Slim Maatwerk – meer op het sociale domein gericht – is de uitdaging om niet te ver op de troepen vooruit te lopen.

Jaarparade: borgen en opschalen

Een succesvolle City Deal bouwt niet alleen een actief netwerk, maar zorgt ook dat de ontwikkelde kennis geborgd wordt en opgeschaald, zodat oplossingen en instrumenten beschikbaar zijn voor partners buiten de City Deal. Roy Tomeij van CD Lokale Weerbaarheid Cybercrime ziet als grootste succes dat de CD bestuurlijk draagvlak heeft georganiseerd voor de derde tranche in de City Deal: na implementeren en innoveren wordt nu ingezet op borgen. Alle relevante partijen, ministeries, banken, politie enzovoort, zijn aangehaakt. Uitdaging is nu om de kennis en tools bij natuurlijke partners te beleggen.

Farida Polsbroek beantwoordt vragen over Impact Ondernemen.

De City Deal Kennis Maken wil grootschalig organiseren dat onderzoekers, docenten en studenten ingezet worden om maatschappelijke opgaven aan te pakken. Na 6 jaar komt die grootschaligheid in zicht, vertellen projectleiders Roselinde Wijnands en Christiaan Seemann. Een groot succes was de pot van 5 miljoen voor projecten in dit kader, waar zo veel goede projectvoorstellen op kwamen, dat er geld bij is gezocht – en gevonden. Een groot klein succes was het moment waarop tijdens een bijeenkomst een van de betrokken leerlingen enthousiast vertelde over het kunnen leveren van een bijdrage aan de stad waar hij woont.

Projectsecretaris Iris Visser van CD Ruimte voor Lopen werkt met de partners aan een breed gedragen nationaal masterplan als afsluiting – en borging – van deze City Deal. De CD Openbare Ruimte is ook in de afrondende fase – al ziet projectleider Bart Stoffels dat de destijds toegezegde looptijd van 3 jaar aan de korte kant is. Er is nog tijd om te borgen; onder andere door de integrale-aanpaklessen van de City Deal te integreren in lokale programma’s.

Dat drie jaar kort is, erkennen ook dealmaker Farida Polsbroek en communicatie-adviseur Jan Bockma van de CD Impact Ondernemen. Voor hen reden om te streven naar verlenging van twee jaar. Met een indrukwekkend aantal van 100 partners en een groeiende gereedschapskist voor zowel ondernemers, overheden als financiers begint het gewenste ecosysteem voor impact-ondernemen vorm te krijgen.

Agenda Stadsbus en andere bouwstenen

Jurian Strik, creatief strateeg, leidt aan het einde van CoP-middag een ontwerpsessie met als onderwerp de Community of Practice zelf. In een omgeving die creativiteit bevordert – met tekeningen op de muur, praatplaten, oproepen om visueel te denken en knutselspullen bij de hand – gaan de deelnemers in groepen aan de slag. De vragen: moeten we doorgaan met de CoP, hoe zou de CoP moeten werken, welke bouwstenen zou je willen zien?

Op schoolreisje met de AgendaStadsbus?

Na een half uurtje wordt het prikbord volgehangen met woorden, ideeën en natuurlijk beelden. Een opvallende is de ‘Agenda Stadsbus’, met de oproep: “uit de bubble, in de bus” om langs te gaan waar de ‘impact’ gemaakt wordt: de plekken dus waar concrete verbeteringen voor bewoners te vinden zijn. Ook een heus hamburgermodel – mogelijk opgepikt tijdens een eerdere CoP, met een pleidooi voor segmenteren naar fase en rollen tijdens de CoP. Kritische vrienden, City Deals voor dummies, experts van buiten de bubbel, netwerkverbreding: deze en nog meer inbreng leidde tot levendige discussie. Het antwoord op de vraag ‘moeten we doorgaan?’ was duidelijk, de organisatoren hebben voor de volgende keer nog scherper hoe.

De tijdens de middag gevonden dwarsverbanden en overlappingen tussen City Deals worden beklonken tijdens de afsluitende borrel – een bouwsteen die onder het kopje ‘netwerk’ volgens de deelnemers niet mag ontbreken.

Creatief in een creatieve omgeving: wat is je ideale CoP?